Մխիթարեան միաբաններէն ՝ Հայր Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան կը գրէ ՝
«՛... Ոչ մի մխիթարութեան նշան չի երեւում մեր երկնակամարի վրայ ;
Մարդիկ իրար ուտում են,կողոպտում են, սպանում են բարոյապէս և
ո՛վ ամօթ,իրենց գարշելի բերանն առած ՛ ամբողջ օրը ծամում են ազնւութիւնը,
լուսաւորութիւնը ՛՛ --- ;/1890/ ;/Յովհ. Թումանեան / ;
Ուշադիր եղէք թուականին /1890/ և տողերու հեղինակին.
Ցաւալի է որ բան չէ փոխուած 129 տարիներու ընթացքին ;
Հարց կու տամ թէ արդեօք Փաշինեան ճիշդ՞ ըրաւ խօսքի
սանձարձակ ազատութեան անունին ներքոյ ՛՛բաբելոնեան
աշտարակի մթնոլորտ՛՛ ստեղծելով անկախ Հայաստանի մէջ,
ուր յայտնի չէ թէ ով ով՞ է և ինչ՞ կ՛ուզէ - Լեզուները քակուած են
,իւրաքանչիւրը առիթէն օգտուելով իր մաղձը կը թափէ որ համոզէ
միամիտ ժողովուրդը թէ ինք ՛՛ դաւաճան ՛՛չէ ամէն օր
գոյն և ուղղութիւն փոխելով - ստիպուած է կարենալ 25 տարիներու
ընթացքին ապօրինի դիզած հարստութիւնը պահելու համար և
բնականաբար պէտք է ՛՛ Գաղափարական՛՛ սկզբունքներու մասին
խօսի որ համոզէ դիմացինը ...;Այս անձերը և կուսակցութիւնները
մոռցած են որ ներկայ ժողովուրդը նոյն ժողովուրդը չէ - լաւ
գիտէ թէ՞ով կողոպտած է զիրենք 25 տարի- ով յափշտակած է Զինուորին
հացը և կեանքը ,ով կաշառած է զիրենք 5/10 հազարնոցներով
օգտուելով իրենց թշուառ վիճակէն -ինչու ՞ մէկ միլիոն հայեր հեռացած են
հայրենիքէն կամ ինչու ՞հիմա կը փափաքին վերադառնալ։»