13.09c
Երեվան
ուրբ, ապր 26
Ամերիկայի նախագահ Տանըլտ Թրամբի Միջին Արեւելեան շրջապտոյտը կը գծէ ամերիկեան «մեծ քաղաքականութեան» նո կանոնները: Այսպէս սերտացնել յարաբերութիւնները Սէուտական Արաբիոյ (նաւթ եւ դրամ) եւ Իսրայէլի (պայմանաւորուածութիւններ, ճնշումներ, իշխանութիւնը պահելու վստահեցումներ) հետ եւ մէկդի դրուած «պահարան»էն դուրս բերել Իրանի Իսլամական Հանրապետութիւնը, որպէս «մեծագոյն չարիք» եւ սպառնալիք ներկայացնող կարճ ատենի մը համար «մոռացութեան տրուած» նախկին բոլոր միջոցները:
Եւ այսպէս պայքար սկսիլ Իրանի դաշնակից համարուող բոլոր կողմերուն դէմ եւ հարուածել Իրանի մօտիկ համարուող բոլոր կողմերը:
Հարուածել Եէմէնի մէջ, հրդեհը վառ պահել Իրաքի մէջ, խանգարել Սուրիոյ մէջ քաղաքական լուծումներ առաջ բերելու բոլոր փորձերը, ճնշում բանեցնել Լիբանանի պետութեան դէմ (նոյնիսկ ռազմական գործողութիւններով) եւ ամէն գնով նոր պատիժներ սահմանել Թեհրանի եւ «Հըզպալլա»ի դէմ:
Զէնքի «փայլուն գործարքով» սկսած թրամբեան այս շրջագայութիւնը ունի նաեւ յետին ծալքեր, որոնք պիտի բացայայտուին աւելի ուշ:
Բաւական բարդ այս իրավիճակներուն մէջ ինչ մօտեցումներով պիտի շարժի հայութիւնը: Հայութիւնը, որուն վիրաւոր բեկորները հազիւ կը շնչեն Իրաքի տարբեր քաղաքներու, սուրիական Հալէպի, Դամասկոսի եւ այլ քաղաքներու մէջ:
Ու այստեղ է նաեւ, որ հարց պէտք է տալ, թէ ո՞րն են մեր առաջնահերթութիւնները եւ ի՞նչ ձեւաչափերով պիտի փորձենք մեր «գլուխը պահել» գալիք «ցունամիներ»ուն դիմաց:
Մէկ բան յստակ է, որ Հայաստանի Հանրապետութեան հաւատարիմ դաշնակիցը եւ տարածաշրջանի վստահելի գործընկեր ՝ Իրանը, յառաջիկայ փուլին կրնայ ամերիկեան այս մօտեցումներուն եւ գծուած «քարտէզ»ին հիմնական թիրախներէն մին դառնալ:
Տնտեսական ծանր ամպարկոներու դիմացած Թեհրանը, որուն գիտակից ժողովուրդը Շէյխ Հասան Ռոհանին վերընտրելով կարեւոր պատգամներ փոխանցեց միջազգային հանրութեան, յառաջիկային կրնայ բաւական բարդ դրութեան մը մէջ կանգնիլ:
Վտանգը աւելի կրնայ մեծնալ, որովհետեւ այս պահու դրութեամբ սիւննի աշխարհի եւ Թէլ Աւիւի ղեկը ստանձնած վարչապետ Նաթանիահույին ունեցած տեսակէտները տեղ մը կը միանան եւ դաշինք կը կազմեն Շիիթ աշխարհի հզօրին ՝ Իրանին դէմ:
Խաղը կրնայ բաւական «բաց» խաղ մը ըլլալ եւ ունենալ բաւական բարդ եւ վտանգաւոր սենարներ:
Սուրիոյ մէջ պարտութեան մատնուած ամերիկեան մեծ քաղաքականութիւնը յայտնուած է «թեւաթափ» վիճակի մը մէջ եւ պիտի փորձէ Հալէպի, Դամասկոսի, Հոմսի մէջ եղած նոր տեղաբաշխումներէն ետք նոր միաւորներ շահիլ այս անգամ Իրանը դարձնելով նոր թիրախ:
Տեղի ունեցող այս ընդհանուր զարգացումներուն մէջ հայութիւնն ալ (նկատի ունինք Միջին Արեւելքի հայութիւնը) կանգնած է կարեւոր փուլի մը առջեւ, որ նաեւ կապուած է անոր այս շրջաններուն մէջ գոյատեւելու հարցին հետ:
Պիտի կարողանայ հայութիւնը դէմ դնել գալիք փոթորիկներուն: Ու աւելին պիտի հասկնայ, որ Միջին Արեւելքի մէջ իր վերջին բերդերը լքելով պիտի իյնայ Արեւմուտքի մեծ հալոցներուն մէջ:
Ու այս բոլորէն զատ հայութիւնը երբեւէ մտածած է՞, որ Միջին Արեւելեան իր գաղութները պահպանելը միայն խօսքով չէ, որ պիտի իրականացուի, այլ գործով, անվտանգութեան մէքանիզմներու ստեղծումով եւ նիւթական նեցուկի շնորհիւ:
Ի վերջոյ այսօր ո՞վ կը մտածէ կամ կը խօսի այն հազարաւոր սուրիահայերուն մասին, որոնք Պէյրութի ամէնէն չքաւոր մայթերուն վրայ իրենց սեւ ճակատագրի մեծ նահանջը կ'երգեն ... կամ կը սպասեն, որ փրկութեան սպասուած լաստը, որպէսզի զիրենք դէպի Սիտնէյ, Մոնթրէալ կամ Թորոնթոյի ափերը նետէ ....
Ի՞նչ է մեր ռազմավարութիւնը այսօր, եւ ի՞նչի կը սպասենք, որպէսզի ցարդ բառերով եւ խաւաքարտէ ամրոցներով կառուցուած մեր գոյութիւնը վերածենք ամրակերտ բերդի:
Չէ, որ պատերազմող ազգ ենք: Եւ այսօր աւելի քան, որեւէ ժամանակ այդ նոր պատերազմի շեփորներուն ձայնն է, որ կը լսենք:
