- Ալ-սալամու ալեյքոմ:

- Ուա ալեյքոմ ալ-սալամ:

- Շատ հանգիստ չէ այս աթոռը: Բարեբախտաբար մեր  ճանապարհը կարճ է:

- Ուր եք գնում. Բեյրու՞թ:

- Այո։ Իսկ դու՞ք:

- Սայդա:

- Այնտեղ եք բնակվում, թ՞ե գործով եք գնում:

- Այնտեղ եմ ծնվել, մեծացել: Բայց արդեն 35 տարի է Դանիայում եմ ապրում կնոջս և երեխաներիս հետ: Գնում եմ Սայդա երկրորդ կնոջս մոտ:

- Ահա...

- 17 թոռնիկ ունեմ: 18-րդն ել ճանապարհին է։

- Աստված պահի և շատացնի:

Այս հետաքրքիր, Միջին Արևելքին բնորոշ, հանդիպումով սկսվեց իմ գործուղումը դեպի Լիբանան: Մենք զուգադիպորեն նստած էինք կողք-կողքի «Թուրքական Ավիաուղիներ»ին պատկանող A330-300 հսկայական ինքնաթիռում, որը ամեն օր հարյուրավոր բազմազգ ուղևորների է փոխադրում Լիբանան: Ամեն անգամ, երբ այս չվերթով մեկնում եմ Բեյրութ, մտածում եմ, թէ որտեղի՞ց այսքան մարդ։ Որտեղից այսքան հետաքրքրություն այս փոքրիկ երկրի նկատմամբ, որի միակ օդանավակայանը սպասարկել է մոտ 8.2 միլիոն մարդ 2017-ին:

Լիբանանը և հատկապես Բեյրութը յուրահատուկ վայր է Միջին Արևելքում։ Բեյրութ քաղաքը բազմաշերտ հակասությունների մի մեծ թնջուկ է: Այդ իրողությունը ինքնին հետաքրքիր է շատ մարդկանց համար: Այս ծովեզերյա քաղաքի շատ բացասական կողմեր ակնառու են նույնիսկ հասարակ ճամբորդի համար։ Բայց առավելությունները և յուրահատկությունները նույնպես հայտնի են: Ես դեռևս չգիտեմ որն է գերակշռողը։

Անպատեհությունների կարող եք հանդիպել վայրէջքից անմիջապես հետո։ Երբ մի քանի ինքնաթիռ իջնում է միաժամանակ, passport control-ի մոտ հավաքվում է մարդկանց մեծ բազմություն։ Այս անգամ բախտը ինձ  չժպտաց՝   սպասեցի մեկ ժամ 20 րոպե։ Բայց այդ երկար սպասումը, ինչպես ինքնաթիռում պատահական ծանոթությունը, կարող է հետաքրքիր լինել։

- ի՞նչ եք կարդում,- կողքս կանգնած մի մարդ հարցրեց ձանձրույթը մեղմելու համար:

- 2006 թ. Հեզբոլլահ-Իսրայել պատերազմի մասին,- պատասխանեցի։

 - Օհ հետաքրքիր է։ Իսկ դուք որտեղից ե՞ք,- հարցրեց։

-  Հայաստանից,- ասացի.- Դուք երևի իտալացի՞ եք։- Այո, այո ... Գիտեք՝ ես միայն հայկական կոնյակ եմ խմում. 2006-թ. երբ Երևանում էի ...։

Չնայած որ հաճելի էր իտալացու գովաբանությունը, չէր կարելի բազմազգ մարդկանց շարքի  մեջ չնկատել մտահոգ դեմքեր։ Սիրիացիներ , որոնց  համար սահման հատելը ոչ թե ձանձրալի, այլ մտահոգիչ հարց էր։ Սիրիացիները պատերազմից առաջ հեշտությամբ կարող էին իրենց ID-ով անարգել մտնել լիբանան։ Իսկ հիմա նրանք պետք է ներկայացնեն կամ կեցության կամ թրանզիտի կամ ուրիշ հիմքեր, որպեսզի կարողանան երկիր մտնեն։

Passport control-ը անցնելուց հետո, ամեն անգամ հիշում եմ Բեյրութը լավ բնութագրող մի միտք, որը լսել եմ Միջին Արևելքին քաջածանոթ  մարդուց․ «Բեյրութում օդից բացի ամեն ինչ փողով է»։ Համաձայնվելով՝    ավելացնում եմ, որ այդ «անվճար» օդն էլ չափազանց ապականած է։ Դրանում կարելի է համոզվել օդանավակայանից  դուրս գալուն պես։ Հիշյալ խոսքը լավագույնս ապացուցում են դրսում կանգնած տաքսիստները։ Նրանք հարձակվում և փորձում են համոզել, որ շատ «մատչելի», քառասուն- հիսուն դոլլարով կարող են տանել քաղաք, երբ իսկական ուղեվարձը մոտ տասնհինգ դոլլար է։  

Աստիճանաբար Բեյրութի բացասական կողմերը մեկ առ մեկ իհայտ  են գալիս։ Սղություն, սոցիալական անհավասարություն, կեղտոտ և գերխճողված ճանապարհներ և այլն։ Հարկավ կարելի է նաև թվարկել շատ առավելություններ ինչպես․ համեղ ուտեստեղեն, գեղեցիկ բնություն, հարուստ արևելյան շուկաներ և այլն։ Բայց այս քաղաքը ունի նաև մի ուրիշ յուրահատկություն, որը իմ այնտեղ հաճախ այցելելու հիմնական պատճառն է։ Բեյրութը մնում է Միջին Արևելքի հասարակական գիտությունների և հատկապես Միջին Արևելքի ուսումնասիրությունների կենտրոն։ Այն ունի հրատարակչատներ ինչպես նաև գրադարաններ, լի կարևոր արաբերեն հրատարակություններով։ Ի տարբերություն շատ արաբական մայրաքաղաքների, Ստամբուլի և Թեհրանի, Բեյրութը համեմատաբար ավելի հյուրընկալ է, բաց է և հասանելի  շատ գիտնական հետազոտողների, լրագրողների և Միջին Արևելքի հակամարտություններով հետաքրքրված մասնագետների համար։

Արմենակ Թոքմաճյան